جواب تمرین علوم هشتم-درس دوم:تغییرهای شیمیایی در خدمت زندگی

حل تمرین علوم هشتم|درس دوم:تغییرهای شیمیایی در خدمت زندگی

گفت و گو کنید صفحه 10

دربارهٔ مفید یا مضربودن هریک از تغییرهای شیمیایی نشان داده شده در شکل ٢، در کلاس گفت و گو کنید.

آتش سوزی در جنگل: به طبع این تغییر شیمیایی بسیار برای محیط زیست ضرررسان بوده و در صورت ادامه پیدا کردن می تواند به انقراض گونه های مختلف منجر شود ولی آتش می تواند باعث رشد کیفیت خاک و از بین بردن بیماری های گیاهی و آفت ها می شود.

پیر شدن هم می تواند مفید و هم مضر باشد زیرا تجربه آدمی افزایش می یابد امّا توان جسمی آن به مرور کاهش می یابد.

فاسد شدن سیب : بسیار مضر بوده و عملاً فایده ای ندارد.

زنگ زدن آهن به طور کلی مضر است امّا می تواند مفید باشد ، می توان از آن برای تولید نوعی کاتالیست ها استفاده کرد.

برای حفظ اطلاعات ، پوسیدن کاغذ به شدت مضر است امّا می تواند نوعی بازگشت به طبیعت باشد.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

آزمایش کنید صفحه 11

1- یک سوم حجم یک لیوان پلاستیکی را با آب پر کنید و دمای آب را اندازه بگیرید.
۲- دو عدد قرص جوشان درون لیوان بیندازید و منتظر بمانید تا در آب حل شود.

حال دمای محتویات درون لیوان را با دماسنج اندازه بگیرید.از این آزمایش چه نتیجه ای می گیرید؟

هنگامی که قرص جوشان را در آب می اندازد تغییر شیمیایی گرماگیر اتفاق می افتد و دمای آب پایین می افتد.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فکرکنید صفحه 11

هر یک از شکل های زیر، یک تغییر شیمیایی یا فیزیکی را نشان می دهد.
الف) میخ آهنی در محلول کات کبود

ب) آزمایش کوه آتشفشان

پ) جوشیدن آب

ت) تخم مرغ در سرکه

باتوجه به آنها مشخص کنید:
الف) کدام تغییر(ها) فیزیکی و کدام تغییر(ها) شیمیایی اند؟

میخ آهنی در کات کبود : تغییر شیمیایی

آزمایش کوه آتشفشان : تغییر شیمیایی

جوشیدن آب: فیزیکی

تخم مرغ در سرکه: تغییر شیمیایی

ب) چه شواهدی نشان دهندهٔ تغییر شیمیایی اند؟

میخ آهنی : تغییر رنگ محلول

آزمایش کوه آتشفشان: تولید گاز و ماده جامد

تخم مرغ در سرکه: تغییر رنگ و تولید ماده ی جدید

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

آزمایش کنید صفحه 13

روش اجرا
الف) یک شمع بردارید و با کبریت آن را روشن کنید. سپس، یک ظرف را وارونه روی آن قرار دهید و بلافاصله زمان سنج را روشن کنید. حال، زمانی را که طول می کشد تا شمع خاموش شود، اندازه گیری و یادداشت کنید. 

ب) فعالیت قسمت«الف» را با چند ظرف شیشه ای گوناگون انجام دهید و نتایج را در جدول زیر بنویسید (برای راحتی کار، ظرف های شیشه ای را شماره گذاری کنید).

شمارۀ ظرف	حجم هوای درون ظرف (میلی متر)	زمان لازم خاموش شدن شمع (ثانیه)
(1)	50	1
(2)	100	2
(3)	200	4
(4)	300	8
(5)

پ) حجم هوای درون هر یک از ظرف ها را اندازه گیری و جدول بالا را پرکنید.
ت) داده های آزمایش بالا را روی نمودار زیر رسم کنید.

 

ث) پیش بینی کنید اگر حجم ظرفی3000 میلی متر (3لیتر) باشد، چند ثانیه طول می کشد تا شمع خاموش شود.

تقریبا یک دقیقه
ج) در یک آزمایش بررسی کنید، تغییر طول شمع روی زمان روشن ماندن آن چه اثری دارد.

دو شمع با طول 20 سانت و 30 سانت را همزمان در 2 ظرف 500 سی سی قرار می دهیم و مشاهده می کنیم که هردو همزمان با هم خاموش می شوند.

نتیجه گیری:طول شمع بر زمان خاموش شدن آن اثر ندارد.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

آزمایش کنید صفحه 14

در کلاس هفتم آموختید که گازهای اصلی تشکیل دهندهٔ هوا، نیتروژن و اکسیژن هستند. به نظر
شما چند درصد هوا را گاز اکسیژن تشکیل می دهد؟ برای یافتن پاسخ این پرسش فعالیت زیر را انجام
دهید.

وسایل و مواد: شمع، سیم ظرفشویی، لوله آزمایش، لیوان شیشه ای، بشر، کبریت، ماژیک، خط کش، آب، بشقاب، گیره، پایه

به منظور انجام این فعالیت:
الف)هر یک از افراد گروه، آزمایش موردنظر خود را روی کاغذ رسم کند یا بنویسد.
ب) با همفکری یکدیگر، آزمایش های پیشنهادی اعضای گروه را بررسی و از میان آنها، آزمایشی که مناسب تر است را انتخاب کنید.
پ) آزمایش را اجرا و نتایج را یادداشت کنید.
ت) اگر آزمایش شما نیاز به اصلاح دارد، آن را اصلاح کنید و دوباره انجام دهید.
ث) نتیجه به دست آمده در گروه خود را با گروه های دیگر به اشتراک بگذارید.

گیره ی لوله ی آزمایش را روی پایه نصب کرده و  سیم ظرفشویی را درون لوله آزمایش قرار می دهیم و لوله را به صورت برعکس  نصب می کنیم. بشر را پر از آب می کنیم و زیر دهانه ی لوله آزمایش قرار می دهیم به طوری که هیچ هوایی وارد لوله نشود . جایی که آب در لوله می ایستد را علامت می زنیم. ارتفاع هوای لوله را اندازه می گیریم و چند روز صبر می کنیم تا سیم زنگ بزند. سپس جایگاه جدید آب را علامت می زنیم. میزان جابجایی آب ، مقدار اکسیژنی است که با آهن واکنش داده است.

با محاسبه ارتفاع بالا رفته بر روی ارتفاع اولیه ضربدر 100 می توان درصد اکسیژن در هوا را محاسبه کرد که حدود 20 درصد می باشد.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فکرکنید صفحه 15

دانش آموزی با استفاده از آب اکسیژنه، گاز اکسیژن تولید کرده و مطابق شکل های زیر، آن را روی یک زغال نیم افروخته دمیده است. با توجه به این شکل ها توضیح دهید، چرا زغال در شکل شمارهٔ ۲ با شعلهٔ بزرگ تر و نورانی تری می سوزد؟

زیرا غلظت و مقدار اکسیژنی که به زغال می رسد در شکل 2 بیشتر است.

 

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

 

اطلاعات جمع آوری کنید صفحه 16

در یک فعالیت گروهی دربارهٔ راه های جلوگیری از گازگرفتگی با کربن مونوکسید و همچنین ویژگی وسایل گاز سوز تحقیق کنید و نتیجه را به صورت پوستر یا پرده نگار در کلاس ارائه کنید.
در ضمن نتیجهٔ فعالیت هم کلاسی های خود را به والدین خود نیز گزارش دهید.

گاز کربن مونوکسید گاز سمی ، بی رنگ و بی بو است و برای همین دلیل هم آن را قاتل نامرئی می نامند. زیرا در صورت استشمام طولانی مدت می تواند منجر به خفگی شود.

برای جلوگیری از مسمومیت تصادفی با کربن مونوکسید، حتماً باید یک شناساگر کربن مونوکسید را در هر طبقه از خانه نصب کنید. این شناساگر شبیه به شناساگر دود سیگار عمل می‌کند. هر ماه باید آن را تست کنید و اگر تاریخ انقضا فرا رسید، آن را عوض کنید.

اجاق های گاز باید در محل صحیح به طور تمیز نگهداری شود. در صورت اتمام کار با اجاق حتما از خاموش بودن و بسته بودن گاز مطمئن شوید.

هنگام استفاده از اجاق گاز باید دقت شود که ظرف غذا سر نرود، زیرا سر رفتن ظرف غذا و مانند آن‌ها بر روی اجاق گاز ممکن است باعث خاموش شدن شعله گردد.

اگر آبگرمکن دارید هرساله آبگرمکن خود را چک کنید زیرا احتمال نشتی گاز وجود دارد.

شومینه باید توسط یک فرد متخصص نصب شود و باید لوله ها و منافذ آن به طور دقیق هر ساله چک شود.

همیشه باید اجازه دهید هوا به بخاری گازسوز برسد و در مجاورت آن اشیاء قابل اشتعال قرار ندهید زیرا می تواند باعث آتش سوزی بزرگی شود.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فعالیت صفحه 17

آزمایشی را طراحی کنید که بتوان با استفاده از آن نشان داد که از سوختن شمع، بخار آب و گاز کربن دی اکسید تولید می شود.

(راهنمایی: هرگاه گاز کربن دی اکسید را در آب آهک بدمیم، مخلوط شیری رنگ تولید می شود).

گاز ناشی از سوختن شمع را جمع آوری کرده و توسط یک لوله نگهداری می کنیم.

سپس آن را وارد ظرفی پر از آب آهک می کنیم که می بینیم شیری رنگ می شود.

پس مخلوط گازی ناشی از سوختن شمع دارای کربن دی اکسید است.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

آزمایش کنید صفحه 17

مواد و وسایل
سیم ظرف شویی، باتری کتابی
روش اجرا
مقداری سیم ظرف شویی بسیار نازک بردارید و یک باتری کتابی ۹ ولتی را از قطب مثبت و منفی به رشته های سیم ظرف شویی تماس بدهید. چه چیزی مشاهده می کنید؟ سیم ظرفشویی شعله ور می شود.
از این آزمایش چه نتیجه ای می گیرید؟

با برقرار  جریان برق سیم ظرفشویی شعله ور می شود.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

پرسش متن صفحه 17

به نظر شما آیا می توان گرمای لازم برای شروع سوختن مواد را به روش های دیگری نیز فراهم کرد؟ به چه روش هایی؟ 

با ایجاد اصطکاک، با برقراری جریان الکتریسیته

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

پرسش متن صفحه 18

پس مواد غذایی در بدن موجودات زنده چگونه می سوزند؟

با استفاده از کاتالیزگر ها

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

آزمایش کنید صفحه 18

مواد و وسایل
چند حبه قند، شمع، شیشهٔ ساعت، پنس، کبریت، خاک باغچه (مرطوب)
روش اجرا
الف) یک حبه قند را با استفاده از پنس روی شعلهٔ شمع بگیرید و صبر کنید تا شروع به سوختن کند.

ب) حبه قند در حال سوختن را از شعله دور کنید. چه چیزی مشاهده می کنید؟

به مقدار کم سوخته می شود و شعله هایش کاملاً دیده نمی شود.

پ) یک حبه قند دیگر بردارید و آن را به خاک مرطوب باغچه آغشته کنید. سپس آن را روی شعلهٔ شمع بگیرید تا شروع به سوختن کند.

ت) حال حبه قند را از شعلهٔ شمع دور کنید؛ چه چیزی مشاهده می کنید؟

به خوبی شعله ور می شود.
ث) از این آزمایش چه نتیجه ای می گیرید؟

در درون خاک کاتالیزگر هایی وجود دارند. اتالیزگر ها موادی هستند که سرعت انجام واکنش های شیمیایی را بالا می برند.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

آزمایش کنید صفحه 19

مواد و وسایل
چند عدد تیغهٔ مسی، چند عدد تیغهٔ آهنی (میخ آهنی)، نوار منیزیم،چند عدد لیمو ترش،
یک ولتی LED سیم برق، لامپ
روش اجرا
الف)با استفاده از این مواد و وسایل، تلاش کنید لامپ را روشن کنید.

یک عدد لیمو را برمی داریم و کمی فشار میدهیم.

سپس دو تیغه مسی و آهنی را در آن فرو برده و طرف دیگرشان را به سیم متصل می کنیم.

دو سر دیگر را به لامپ ال ای دی وصل کرده و مشاهده می کنیم لامپ روشن می شود.

(راهنمایی: به جای باتری از تیغه های مسی و آهنی و لیموترش استفاده کنید.)
ب) آزمایش هایی را طراحی و تحقیق کنید که چگونه می توان یک لامپ ۲ ولتی را با استفاده از این باتری ها روشن کرد.

به جای مس و آهن می توان از مس و سدیم ، مس و منیزیم استفاده کرد تا الکترولیت قوی تری ایجاد شود.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فکرکنید صفحه 19

برای استفاده کردن از انرژی ذخیره شده در مواد، به جز سوزاندن آنها، چه روش های دیگری هست؟

• اتصال کردن ان ها در شرایط مناسب به همدیگر
• ساختن مواد و تبدیل کردن آن ها
• استفاده از خاصیت مغناطیسی آن ها
• استفاده از انرژی جنبشی آن ها مثل سد

 

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

پرسش متن صفحه 20

چگونه می توانید مشخص کنید که گاز تولید شده چیست؟ با دمیدن آن در آب آهک یا روی شمع – اگر آب آهک شیری رنگ شد و شعله شمع خاموش شد یعنی گاز ان کربن دی اکسید است

آیا از این تغییر شیمیایی می توان برای انجام دادن کار استفاده کرد؟ بله

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

آزمایش کنید صفحه 20

مواد و وسایل
قوطی خالی فیلم، قرص جوشان، آب
روش اجرا
یک قوطی خالی فیلم را تا نیمه از آب پر کنید؛ سپس یک قرص جوشان را نصف کنید و درون آن بیندازد و در آن را محکم ببندید(قرص جوشان ویتامین C و جوش شیرین دارد).

حال قوطی را وارونه روی زمین قرار دهید و کمی از آن فاصله بگیرید. چند ثانیه منتظر بمانید و مشاهدات خود را یادداشت کنید. از این آزمایش چه نتیجه ای می گیرید؟ این آزمایش را با قرار دادن یک تخته پاک کن روی قوطی دوباره انجام دهید و نتایج را در کلاس به بحث بگذارید.

در قوطی باز می شود و به اطراف پرتاب می شود . به دلیل این که در قرص جوشان موادی وجود دارد و زمانی که با آب واکنش می دهد گاز کربن دی اکسید تولید می کند. این گاز کربن دی اکسید به در قوطی فشار آورده و ان را باز می کند.

گاز کربن دی اکسید نیرو به در وارد کرده و اگر یک تخته پاک کن روی آن قرار دهیم ، آن را پرتاب می کند.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فعالیت صفحه 20

با استفاده از قرص جوشان، آب، بطری خالی و ابزار مناسب، یک جسم متحرک بسازید و راه هایی برای افزایش سرعت آن پیشنهاد کنید.

در بطری باز کرده و یک لوله در ان تعبیه می کنیم. سپس بطری را پر ازآب کرده و روی 4 چرخ کوچک قرار می دهیم و با کش یا چسب فیکس می کنیم که تکان نخورد. بعد از آن قرص جوشان ها را در آب ریخته و مشاهده می کنیم که ترکیب حاصل با تولید گاز کربن دی اکسید فشار ایجاد می کند و حسم را وادار به حرکت می کند.

برای افزایش سرعت می توان تعداد قرص های جوشان را زیاد کرد.