جواب تمرین فارسی نهم-فصل آزاد،درس پانزدهم:درس آزاد

فارسی نهم ، صفحه ی ۱۱۲

خواجه شمس الدین محمد شیرازی متخلص به حافظ غزلسرای بزرگ ایرانی و از بزرگان شعر و ادب پارسی است .او در قرن هشتم یعنی نزدیک به هفتصد سال پیش در شیراز متولد شد. به سرعت علوم و فنون را از استادان زمان خویش قرار گرفت و در علوم ادبی جایگاه رفیعی یافت. او همچنین در علوم فقهی و الهی به شدت متمرکز شد و معروف است که قرآن را در چهارده روایت مختلف حفظ بود .دیوان اشعار او بیشتر شامل غزلیات است البته  از او چند قصیده چند مثنوی، قطعات و رباعیات هم بر جای مانده است. گوته از دانشمندان بزرگ و شاعر و سخنور مشهور آلمانی دیوان شرقی خودش را به نام او و با الهام از افکار حافظ تالیف کرد. از القاب حافظ می توان  به لسان الغیب ،ترجمان الاسرار،لسان العرفا اشاره کرد.سبک شعر حافظ دارای سه فضای عاشقانه.  عارفانه و مدحی است. او را به کمال رساننده ی شعر و اشعارش را انقلابی در عرصه ی شعر وغزل بر می شمرند.اوبخشی از هویت ملی و فرهنگی وادبی ایرانیان است و تا همیشه در قلب مردم زنده است. آرامگاه وی اکنون در حافظیه شیراز زیارتگاه عاشقان شعر و هنر و ادب پارسی است.

فارسی نهم ، صفحه ی ۱۱۳

خود ارزیابی

۱.کدام شخصیت اروپایی از حافظ تاثیر گرفته است؟

جواب۱: گوته

۲. القاب حافظ را نام ببرید؟

جواب۲:از القاب حافظ می توان  به لسان الغیب ،ترجمان الاسرار،لسان العرفا اشاره کرد

۳.اشعار حافظ بیشتر در چه قالبی سروده شده است؟

جواب ۳: غزل

نکته زبانی 

ضرب المثل و کنایه

_ ضرب المثل ها ریشه داستانی دارند و در نزد عموم مردم معروف تر هستند و معمولاً معنی مستقیم دارند. مثل هرکه بامش بیش برفش بیشتر

اما کنایه در لغت به معنی پوشیده سخن گفتن است.کنایه ها کمتر ریشه در داستان‌ها دارند و معمولاً معنا را به طور غیر مستقیم بیان می‌کنند.و دو معنی دور و نزدیک دارند.

مثل شکم راصابون زدن کنایه از مهیا شدن برای خوردن و یا وعده خوبی به خود  دادن

گفت وگو

۱. غزلی از حافظ و در کلاس بخوانید و درباره آرایه ی کنایه موجود در آن گفتگو کنید.

جواب۱: یارم چو قدح بدست گیرد

بازار بتان شکست گیرد

هر کس که به دید چشم گفت

کومحتسبی که مست گیرد

در برف فتاده ام چو ماهی

تا یار مرا به شست گیرد

در پاش فتاده ام به زاری

آیا بود آنکه دست گیرد

خرم دل آنکه همچو حافظ

جامی ز می الست گیرد

شکستن بازار کنایه از کسادشدن بازار

۲. دو ضرب المثل در باره ی نیکی واحسان کردن بنویسید و درباره ی مفهوم آن در گروه ها بحث کنید.

جواب۲:

• تو نیکی میکن و در دجله انداز که ایزد در بیابانت دهد باز
• خوبی کن تا خوبی ببینی
• هر چه کنی به خود کنی گر همه نیک و بد کنی

ضرب‌المثل‌ها مارا تشویق به خوبی کردن و انجام کار خوب میکند و به ما وعده می دهد که همه این خوبی هایی که انجام می دهیم به ما برمیگردد.

فارسی نهم ، صفحه ی ۱۱۴

نوشتن

۱.ده کلمه ی مهم املایی از متن درس بنویسید.

جواب۱:

• خواجه
• متخلص
• علوم فقهی والهی
• حفظ
• غزلیات
• قطعات
• قصیده
• مثنوی
• هویت ملی
• حافظیه ی شیراز
• عارفانه ومدحی

۲. تضاد وترادف کلمات زیر را مشخص کنید.

• پیکر _ کالبد
• مترادف

•   پیر _ برنا
• متضاد

• خیس _ تر
• مترادف

• تمثال_ تصویر
• مترادف

• ظلمت _ فروغ
• متضاد

۳.بیت زیر را بخوانید وآرایه ی موجود درآن را بیابید. هنگام تنگدستی در عیش کوش و مستی/ کاین کیمیای هستی قارون کند گدا را

جواب ۲: جناس ناقص بین مستی و هستی

۴.دربیت زیر ردیف و قافیه را مشخص کنید.

به هوش باش که ایران تو را پیام دهد/ تو را پیام به صد عز و احترام دهد

نسیم صبح که بر سرزمین ما گذرد/ز خاک پاک نیاکان تو را سلام دهد

جواب۳: ردیف=دهد و قافیه=پیام،احترام،سلام

فارسی نهم ، صفحه ی ۱۱۵

روان خوانی

جیمی کوچولو چهار تا ماهی طلایی داشت که پدر و مادرش به عنوان هدیه تولد ۶ سالگی اش برایش خریده بودند. او هر شب قبل از اینکه بخوابد به آن ماهی های ظریف و زیبا و کوچولو که در آن کاسه بلورین و کوچک شنا می کردند نگاه می کرد. یک روز متوجه شد که آب داخل کاسه بلوری کمی کدر شده و لایه ای جداره ی داخلی کاسه را پوشانده است. مادر جیمی برای او توضیح داد که این کاملاً طبیعی است و باید آب ظرف را عوض کرد.جیمی می دانست که چطور باید آب ظرف را عوض کند . این را از دوستش هاوی یاد گرفته بود.هاوی همیشه وان حمام شان را از آب خنک پر می کرد و سپس ظرف ماهی را داخل وان حمام خالی می‌کرد سپس پانزده دقیقه می نشست  تا ظرف تمیز و براق شود . همین که جیمی خم شد تا ماهی ها را به ظرفشان برگرداند،منظره عجیبی دید .گرچه وان حمام خیلی بزرگ بود و بیش از یک متر عرض و یک مترو نیم طول داشت ماهی ها همچنان یک گوشه وان در یک دایره ی  کوچک دور خودشان می چرخیدند. جیمی از مادرش پرسید چرا ماهی ها با اینکه یک عالمه جا دارند فقط یک گوش شنا می کنند.مادرش لبخندی زد و گفت چون نمی‌دانند داخل وان حمام هستند .آنها خیال می کند هنوز توی همان تنگ قبلی هستند .همان جایی که همیشه بوده‌اند.

فارسی نهم ، صفحه ی ۱۱۶

خیلی از اوقات ما در زندگیمان تفاوت‌های زیادی با ماهی های طلایی جیمی نداریم . حتی موقعی که به ما فرصت رشد می‌دهند تصمیم می‌گیریم سر جایمان بمانیم و در دوایر کوچکی دور خودمان شنا کنیم . بسیاری از اوقات آشنا را به نا آشنا ترجیح می‌دهیم و نو را به کهنه ارجح می دهیم. چرا که به ماندن در منطقه امن خودمان عادت می کنیم و در برابر دل به دریا زدن و جاری شدن در جریان تغییر مقاومت می کنیم و از روبرو شدن با ناشناخته ها سرباز می زنیم که زندگی ما را مجبور می‌کند تغییر کنیم.

“از کتاب رازهایی برای زندگی”

 

فرصتی برای اندیشیدن

۱.دریافت شما ازمصراع زیر از حافظ وارتباط آن با درس چیست؟

وقت آن است که بدرود کنی زندان را

جواب۱: غلبه بر محدودیت های ذهنی باعث رشد وپیشرفت ما می گردد

۲.یک نمونه ضرب المثل از متن درس بیابید. 

جواب۲: دل به دریا زدن

یعنی انجام دادن کاری بدون در نظر گرفتن پیشامدهای احتمالی اصطلاحا هرچه بادا باد