جواب تمرین علوم پنجم-درس هشتم:کار ها آسان می شود(1)
جواب تمرین علوم پنجم-درس هشتم:کار ها آسان می شود(1)
پرسش متن صفحه 64
فراز و نوید سوار الّاکلنگ هستند. فراز دوست دارد با نوید، که از او سنگین تر است، بازی کند امّا مثل اینکه مشکلی وجود دارد. آنها نمی توانند به راحتی با هم بازی کنند.
برای حلّ مشکل آنها چه راه هایی را پیشنهاد می کنید؟
نوید می تواند جلوتر از جای قبلی بنشیند .
روی الّاکلنگ، محلّ نشستن نوید و فراز چگونه باید باشد تا آن دو بتوانند با هم بازی کنند؟
فرازعقب تر و نوید جلو تر بنشیند.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
کاوشگری صفحه 64
1 -وسط خط کش را روی پاک کن (تکیه گاه) قرار دهید. محلّ پاک کن را تغییر ندهید.
2 -دو عروسک با جرم های مختلف را در دو لیوان یک بار مصرف یکسان بگذارید.
3 -این دو لیوان را در فاصله های یکسان از تکیه گاه قرار دهید؛ چه چیزی مشاهده می کنید؟
خط کش در سمتی که لیوان با جرم بیشتری قرار دارد ، پایین تر رفته است.
4- لیوان سنگین تر را از تکیه گاه دور کنید؛ چه مشاهده می کنید؟
در سمت سنگین تر پایین می رود.
5- لیوان سنگین را کم کم به تکیه گاه نزدیک کنید تا بالاتر از لیوان سبک تر قرار گیرد.
6- مشاهده های گروه خود را در جدول زیر یادداشت کنید.
| مراحل فعالیت | شکل خط کش با پاک کن و عروسک ها | فاصله ی لیوان سبک از پاک کن (به سانتی متر) | فاصله ی لیوان سنگین از پاک کن (به سانتی متر) |
| 1 | 15 | 15 | |
| 2 | 15 | 30 | |
| 3 | 15 | 4 |
- با توجّه به نتایج این فعّالیت، توضیح دهید که فراز چگونه می تواند مشکل بازی بانوید را حل کند.
نوید می تواند جلوتر بنشیند یا فراز عقب تر بنشیند
- در این فعّالیت، چه چیزی را ثابت نگه داشتیم و چه چیزی را تغییر دادیم؟
تکیه گاه ثابت ولی جسم سنگین تر تغییر مکان می دهد.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
کاوشگری صفحه 65
نوید و فراز در فاصله ای یکسان از تکیه گاه نشسته باشند، در صورتی که محلّ نشستن نوید تغییر نکند، چگونه می توانند به بازی ادامه دهند؟ مراحل پژوهش گروه خود را به طور کامل یادداشت کنید و گزارش دهید.
آن هنگام فراز که جرم کمتری دارد باید جای خود را تغییر دهد.
اگر که به یک فاصله از تکیه گاه بشینند ، طبیعتاً الاکلنگ سمت نوید پایین می آید. و اگر فراز نزدیک تر تکیه گاه باشد همچنان الاکلنگ به سمت نوید پایین تر می آید.
پس فراز باید دور تر از تکیه گاه بشیند تا متعادل شوند.
به این شکل:
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
کاوشگری صفحه 66
| لیوان سمت راست | لیوان سمت چپ | ||
| فاصله تا تکیه گاه به سانتی متر | تعداد گیره ها | فاصله تا تکیه گاه به سانتی متر | تعداد گیره ها |
| 15 | 4 | 15 | 4 |
| 30 | 4 | 15 | 8 |
| 60 | 4 | 15 | 16 |
5-دریکی از لیوان ها تعداد گیره ها را دو برابر کنید؛ چه اتّفاقی می افتد؟
خط کش در آن سمت پایین می رود
- برای به تعادل رسیدن خط کش چه راه هایی را پیشنهاد می کنید؟ آنها را آزمایش کنید و نتیجه را گزارش دهید.
می توان در سمت دیگر هم همان اندازه گیره ریخت.
ظرف سنگین تر را نزدیک تر به تکیه گاه گذاشت.
ظرف سبک تر را دور تر از تکیه گاه گذاشت.
- بین فاصله ی لیوان ها از تکیه گاه و تعداد گیره ها چه ارتباطی وجود دارد؟
هر چه فاصله لیوان از تکیه گاه بیشتر ، تعداد گیره ها کم تر
در واقع :
فاصله لیوان چپ x جرم لیوان چپ = فاصله ی لیوان راست x جرم لیوان راست
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
فعالیت صفحه 67
چگونه می توانید با اهرمی که دارید، جرم جسم هایی مانند مدادتراش و پاک کن را اندازه گیری کنید؟
1- لیوان ها را در فاصله ی مساوی از تکیه گاه قرار دهید.
2- در یکی از لیوان ها یک مدادتراش بگذارید. در لیوان دیگر آن قدر گیره ی کاغذ بریزید که خط کش به تعادل برسد. چند گیره لازم است تا خط کش به تعادل برسد؟
3- به جای مدادتراش، یک پاک کن بگذارید و مرحله ی 2 را تکرار کنید.
اگر جرم هر گیره ی کاغذ 2 گرم باشد، جرم مدادتراش و جرم پاک کن چند گرم می شود؟
برای این که جرم پاک کن و مدادتراش را محاسبه کنیم باید با استفاده از یک خط کش ، دو لیوان و یک تکیه گاه ترازویی بسازیم . در یکی از لیوان ها پاک کن را قرار می دهیم و در لیوان دیگر به اندازه ای گیره ی کاغذی می ریزیم که خط کش صاف بایستد که می شود حدودا 10 گیره که جرم پاک کن حدود 20 گرم می شود.
همچنین برای محاسبه جرم تراش ، تراش را در یک لیوان قرار داده و در لیوان دیگر گیره ی کاغذی می ریزیم تا زمانی که خط کش صاف بایستد که می شود حدود 8 گیره ی کاغذی و جرم آن حدوداً 16 گرم می شود.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
گفت و گو صفحه 67
درباره ی کاربرد هر یک از اهرم های شکل بالا و اینکه چگونه انجام کارها را آسان می کنند، در گروه خود گفت وگو کنید.
راهنما: «زرد=جسم ، آبی=نیرو ،قرمز=تکیه گاه»
اهرم ها با بیشتر کردن نیرو ، توانایی تغییر جهت نیرو ، بیشتر کردن زمان اثرگذاری نیرو کار هارا برای ما آسان تر می کنند. به عنوان مثال ما با استفاده از یک چاقو نمی توانیم پارچه ای را ببریم ولی قیچی با اثر گذاری دو بخش تیز با استفاده از تکیه گاه نیرویی که ما وارد می کنیم را چند برابر کرده و باعث بریدن پارچه می شود.
[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]
فعالیت صفحه 68
ابزارهای گوناگون مانند شکل بالا را به کلاس بیاورید و با آنها کار کنید. محلّ تکیه گاه (•)، محلّ جسم(•) و محلّ نیرو (•)را در هر ابزار مشخّص کنید. این اهرم ها را در سه گروه مانند جدول زیر طبقه بندی کنید.
به نظر شما، فرغون و میخ کش که هر دو اهرم هستند، در کدام ستون جدول قرار می گیرند؟
میخ کش :ستون سمت چپ
فرغون:ستون وسط
