جواب تمرین علوم هشتم-درس پانزدهم:شکست نور

حل تمرین علوم هشتم|درس پانزدهم:شکست نور

آزمایش کنید صفحه 137

هدف آزمایش بررسی شکست نور در یک تیغهٔ شیشه ای
مواد و وسایل چراغ قوه یا لیزر مدادی، تیغهٔ شیشه ای
روش اجرا
۱- تیغهٔ شیشه ای را روی سطح میز قرار دهید و باریکهٔ نور را به طور عمود بر یکی از وجوه آن بتابانید (شکل الف).
۲- با توجه به مسیر باریکهٔ نور پس از عبور از تیغهٔ شیشه ای، امتداد باریکهٔ نور را در شکل الف کامل کنید.
۳- آزمایش را برای حالتی که مطابق شکل ب تیغهٔ شیشه ای اندکی چرخیده است، انجام دهید. با توجّه به نتیجهٔ آزمایش، امتداد باریکهٔ نور را روی شکل ب کامل کنید.

در شکل الف) چون نور عمود بر جسم صاف وارد شده ، در نتیجه بدون شکستگی و انحراف خارج می شود.

ولی در شکل ب چون جسم مایل شده ، نور شکستگی پیدا می کند.

اگر نور مایل تابیده شود هم دچار شکستگی خواهد شد.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

خود را بیازمایید صفحه 138

شکل روبه رو مسیر پرتو نوری را در دو محیط شفاف متفاوت نشان می دهد. با ذکر دلیل بیان کنید کدام یک از دو محیط رقیق تر است.

پرتو نور محیط دوم رقیق تر است زیرا پرتو بیشتر از خط عمود دور شده است.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فعالیت صفحه 138

درون کاسه یا لیوان کدری که روی میز قرار دارد، سکه ای بیندازید. یکی از
افراد گروه مطابق شکل الف آنقدر از میز دور شود تا بتواند سکه را درست از لبهٔ کاسه ببیند.
سپس از دوست خود بخواهید تا کمی عقب تر برود به طوری که سکهٔ درون کاسه را نبیند
(شکل الف).

اکنون به آرامی درون کاسه آب بریزید (شکل ب) تا دوستتان دوباره سکه را ببیند.
علت دیده شدن سکه را در گروه خود به بحث بگذارید و نتیجه را به کلاس گزارش کنید.

زیرا با ریختن آب محیط غلیظ شده و نور شکسته می شود  و در امتداد دید ما قرار می گیرد.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

آزمایش کنید صفحه 139

هدف آزمایش مسیر نور در منشور
مواد و وسایل منشور، لیزر مدادی
روش اجرا منشور را از طرف قاعدهٔ مثلثی شکل آن روی میز قرار دهید. لیزر مدادی را روشن کنید و باریکهٔ نور را به طور مایل به یکی از وجه های آن بتابانید (شکل بالا). با توجه به مسیر نور در منشور، امتداد باریکهٔ نور را کامل کنید.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

خود را بیازمایید صفحه 139

الف) جاهای خالی را با توجّه به شکل 5 و پدیدهٔ شکست نور پرکنید.
باریکهٔ نور هنگام ورود از هوا به منشور، طوری شکسته می شود که به خط عمود نزدیکتر  شود.
همچنین هنگام خروج باریکهٔ نور از منشور به هوا، طوری شکسته می شود که از خط عمود
دور شود.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فعالیت صفحه 139

الف) باریکهٔ نوری که توسط چراغ قوه تشکیل داده اید به یک وجه منشور
بتابانید. در طرف دیگر منشور، پرده یا یک ورق کاغذ سفید را در مسیر نور خروجی از منشور قرار دهید (مطابق شکل صفحهٔ بعد). نتیجهٔ فعالیت را در گروه خود به بحث بگذارید.
توجه: بهتر است این فعالیت در محیطی نسبتاً تاریک انجام شود.

نور سفید تجزیه شده و تبدیل به رنگ های رنگین کمان می شود.

ب) ظرف نسبتاً بزرگی را مطابق شکل روبه رو از آب پر کنید و آن را مقابل نور مستقیم آفتاب قرار دهید؛ سپس یک آینهٔ تخت را به طور کج درون آب قرار دهید. در این حالت قسمتی از آب که جلوی آینه قرار دارد، مانند یک منشور عمل می کند. ظرف را آن قدر جابه جا کنید تا طیف نور خورشید روی یک مقوای سفید رنگ تشکیل شود.

نور خورشید به رنگ های رنگین کمان تجزیه می شود.

رنگ های رنگین کمان : بنفش ، نیلی ، آبی ، سبز ، زرد  ، نارنجی ، قرمز

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فکرکنید صفحه 140

در پاشندگی نور سفید توسط منشور، کدام یک از رنگ های نور، بیشتر و کدام یک کمتر شکسته شده است؟

نور بنفش بیشتر شکسته شده و نور قرمز کمترین شکست را دارد.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فکر کنید صفحه 142

با توجه به چگونگی شکست نور در منشور، دریافت خود را از شکل های (الف) و شکل (ب) بیان کنید.

هر عدسی همگرا از قرار گرفتند 2 منشور از قاعده  شان در کنار به وجود می آید.

همچنین هر عدسی واگرا از قرار گرفتن 2 منشور از راس شان در کنار یکدیگر به وجود می آیند.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

خود را بیازمایید صفحه 143

شکل زیر دو عدسی همگرا و واگرا را نشان می دهد که یک دسته پرتو موازی نور به آنها تابیده شده است. با توجه به شیوهٔ شکست نور، دلیل نام گذاری همگرا و واگرا بودن این عدسی ها را توضیح دهید.

در عدسی های همگرا پرتو های نور پس از عبور از آن ، به همدیگر نزدیک شده و  در کانون جمع می شوند این در حالی است که در عدسی واگرا ، پرتوهای نور پس از عبور از عدسی ازهمدیگر دور می شوند.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فعالیت صفحه 143

یک عدسی واگرا را در فاصله های مختلف از یک جسم بگیرید. با توجّه به
ویژگی های تصویری که در عدسی واگرا می بینید، عبارت زیر را کامل کنید.
تصویر همهٔ اجسام در عدسی واگرا کوچکتر  از جسم و نسبت به جسم مستقیم است.