جواب تمرین علوم ششم- درس پنجم:زمین پویا

حل تمرین علوم ششم| درس پنجم:زمین پویا

آزمایش کنید صفحه 32

هر یک از گروه های کلاس، یک عدد تخم مرغ آب پز با پوست را به کلاس بیاورند.
با انگشتان خود به پوسته ی تخم مرغ فشار وارد کنید.
حالا پوست تخم مرغ را بکنید. با انگشتان خود به سفیده ی تخم مرغ فشار وارد کنید.
چگونگی عکس العمل پوسته و سفیده ی تخم مرغ را با هم مقایسه کنید و نتیجه را به کلاس گزارش دهید.

پوسته تخم مرغ در برابر خم شدن مقاومت می کند و در نتیجه خم نمی شود ولی سفیده ی تخم مرغ به راحتی خم شده و تغییر شکل می دهد.
سپس تخم مرغ را به وسیله ی چاقو از وسط نصف کنید و لایه های آن را با لایه های زمین مقایسه کنید.

تخم مرغ همانند زمین 3 لایه دارد.

از داخل به خارج:

تخم مرغ: زرده ، سفیده ، پوسته

زمنی:هسته ، گوشته ، پوسته

 

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

کاوشگری صفحه 33

2- از هر یک از چوب ها یک وزنه ی 200 گرمی آویزان کنید (فاصله ی محلّ قرار گرفتن وزنه ها با انتهای هر دو چوب باید یکسان باشد). چه چیزی مشاهده می کنید؟

چوب خشک مقاومت زیادی ندارد و درنتیجه اگر به مقدار زیادی به آن جسم وصل شود ممکن است که بشکند ولی چوب تر مقاومت دارد و می تواند مقدار زیاد وزن را تحمل کند.

فاصله ی وزنه تا زمین را اندازه گیری و یادداشت کنید.
3- قسمت دو را با وزنه های 300 و 350 گرمی تکرار و مشاهدات خود را در جدول زیر
یادداشت کنید.

جرم وزنه (گرم)		200	300	350
فاصله ی وزنه تا زمین  (سانتی متر)	چوب خشک	80	70	65
	چوب تر	70	60	55

• نتیجه ی کاوش خود را در یک یا چند سطر بنویسید.

چوب خشک مقاومت زیادی ندارد در نتیجه کم تر افزایش طول پیدا خواهد کرد و خم خواهد شد. ولی چوب تر مقاومتش بیشتر است و می تواند تا حدودی خم شود و فاصله آن با زمین کم تر است.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فکرکنید صفحه 34

آیا همه ی زمین لرز هها باعث خرابی در سطح زمین می شوند؟ چرا؟

زمین لرزه ها اندازه های متفاوتی دارند و اندازه آن با ریشتر مشخص می شوند. زمین لرزه ها می توانند خیلی کوچک باشند و خسارتی وارد نکنند و یا می توانند بسیار بزرگ باشند و آسیب جدی بزنند.

میزان خسارت زمین لرزه به استحکام زمین آن قسمت و استحکام خانه های آن منطقه هم بستگی دارند.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

علم و زندگی صفحه 34

اثرات حاصل از زمین لرزه
بهداشتی	ساختمانی	احتماعی
آلودگی آب ها  آلودگی مناطق  آلودگی غذاها کمبود وسایل بهداشتی شیوع بیماری های واگیر دار انباشته شدن زباله ها در خیابان ها کمبود و خراب شدن دارو ها	سست شدن پایه های ساختمان ها  از بین رفتن زیبایی شهر ریزش آوار افتادن تیر های برق از کار افتادن پله برقی و آسانسور شکستن سد اختلال در آنتن  و اینترنت	از دست دادن عزیزان  وحشت و ترس فراوان هرج و مرج و بی نظمی افزایش دزدی ها بیکاری از بین رفتن آثار تاریخی افزایش بیماری های روحی ناشی از استرس

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فکرکنید صفحه 34

یکی از بازیکنان فوتبال در مسابقه ای بر اثر برخورد با بازیکن حریف، دچار شکستگی ساق پا شد؛
پس از چند ماه استراحت و درمان، دوباره به میدان بازی فوتبال برگشت. به نظر شما اگر همان پای این بازیکن، دوباره آسیب ببیند، احتمال شکستگی پای او در کدام قسمت بیشتر است؟

طبیعتاً در ساق پا بیشتر است زیرا قبلاً دچار مشکل شده و قدرت اولیه خود را از دست داده است.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

گفت و گو صفحه 35

آیا شما تاکنون زمین لرزه ای را تجربه کرده اید؟ آیا می دانید قبل از وقوع، در هنگام وقوع و پس از وقوع زمین لرزه چه اقداماتی را باید انجام دهید؟ با راهنمایی معلمّ خود درباره ی این موارد گفت وگو و جدول زیر را کامل کنید.

اقدامات قبل از وقوع زمین لرزه	اقدامات هنگام وقوع زمین لرزه	اقدامات بعد از وقوع زمین لرزه
مقاوم سازی	حفظ خونسردی	کمک به مصدومین
آگاهی از مکام های امن شهر	کمک به افراد مسن و کودکان	هوشیار بودن
آگاهی از نقاط امن خانه برای هنگام زلزله	پناه گیری مناسب	مطلع بودن از اخبار زلزله
برگزاری مانور زلزله	انجام دادن کارهایی که در مانور زلزله امتحان کردید	همدردی و کمک به بازماندگان
آماده کردن جعبه کمک های اولیه و یادگرفتن نحوه کار با آن	کمک به افراد مانده در زیرآوار	توجه به هشدار و پیام های مسئولین
آماده سازی کیف زلزله	حفظ آرامش و خونسردی	اهدای خون
مطلع بودن از اخبار زلزله	کمک به افراد کم توان	کمک به امداد

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

جمع آوری اطلاعات صفحه 36

درباره ی مهم ترین زمین لرزه های 50 سال اخیر ایران، از نظر محلّ وقوع و خسارت های وارد شده، اطّلاعات جمع آوری کنید و به کلاس گزارش دهید.

بوئین زهرا/1341

دشت بیاض/1347 به بزرگی 7/4 ریشتر که منجر به کشته شدن 10500 نفر و تخریب 61 روستا شد.

طبس/1357 که در 19600  کشته و تخریب 16 روستا را به دنبال داشت.

سیرچ/1360  که 85 درصد شهر تخریب سد.

منجیل/1369 که 35000 نفر کشته به همراه داشت.

بم/1382 یکی از معروف ترین زلزله های ایران با قدرت 6/5 ریشتر است  که 41000 در اثر آن جان باختند.

فیروزآباد/1383  با شدت 6/3 ریشتر آمد که منجر به ریش کوه و خسارات شد.

کرمانشاه/1396یکی از معروفترین زلزله های اخیر ایران است که با قدرت 7/3 ریشتر با 574 کشته و 9388 زخمی اتفاق افتاد.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فعالیت صفحه 36

با کمک معلّم خود و متخصّصان مانور زمین لرزه، مکان های امن مدرسه خود را شناسایی کنید و شیوه ی پناه گیری مناسب را در کلاس تمرین کنید.

برعهده ی دانش آموز

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

 

فعالیت صفحه ی 36

هنگام پختن برنج در کنار مادر خود بایستید و در زمان جوشیدن، آن را به دقّت مشاهده کنید.
مشاهدات خود را بنویسید.

در هنگام جوشیدن آب حباب های ریزی تشکیل می دهد و آب شروع به حرکت می کند.

• اگر شعله ی حرارت زیر ظرف برنج را کاهش یا افزایش دهیم، چه اتّفاقی می افتد؟

با افزایش دما تعداد و سرعت تشکیل حباب ها  افزایش می یابد و آب سریع تر جابجا می شود  و بلعکس.

• جوشیدن آب برنج را با جوشش موادّ مذاب درون زمین مقایسه کنید.

مواد مذاب درون زمین با افزایش دما  همانند آب درون قابلمه شروع به جوشیدن می کنند و با حرکت به سمت بالا از زمین بیرون می آیند.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

 

فعالیت صفحه 36

در گروه خود، مقداری خاک رس را با آب، مخلوط و گل رس تهیّه کنید.
سپس آن را به شکل مخروط آتش فشانی در آورید که دهانه ی آن فرو رفته است.
پس از خشک شدن، مقداری مادّه ی شیمیایی آمونیم دی کرومات در دهانه ی آن بریزید و با نظارت معلّم خود، آن را با شعل هی کبریت روشن و نتیجه را مشاهده کنید.

مشاهده می کنیم که همانند آتشفشان ذرات نارنجی رنگ از درون مخروط آتشفشانی مان بیرون می ریزد.

 

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

جمع اوری اطلاعات صفحه 38

در مورد آتش فشان هایی که در سال های اخیر فعّال بوده اند و همچنین کاربرد سنگ های آتش فشانی مانند پوکه ی معدنی و سنگ پا، اطلّاعات جمع آوری کنید و به کلاس گزارش دهید.

دماوند ، تفتان ، سبلان ، سهند ، برمان از سری آتشفشان های نیمه فعال موجود در ایران  می باشد.

از نمونه  سنگ های آتشفشانی می توان به پوکه،ریولیتی، سنگ پا ، تراکیتی و لاتیت اشاره کرد.

سنگ پوکه برای شیب بندی ساختمان ها ، عایق سازی ، مقاوم سازی و …  استفاده می کنند که آن هم به دلیل تخلخل و سختی بالای آن است.

سنگ پا از سری سنگ های رایج آتشفشانی است که از سردشدن مواد مذاب به وجود می آیند برای جداسازی پوست های مرده کف پا استفاده می شود.

سنگ لاتیت از سری سنگ های مستحکم  و سخت است که در ساختمان سازی به شدت کاربرد دارد.

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

آزمایش کنید صفحه 38

آیا می خواهید یکی از گازهای آتش فشانی را تولید کنید؟
1- برای این کار مقداری جوش شیرین را در یک لیوان بریزید و سپس به آن مقداری سرکه اضافه کنید.
2- مشاهدات خود را یادداشت و به کمک معلّم خود نوع گاز حاصل را تعیین کنید.

 

مخلوط کف می کند

و همچنین گاز کربن دی اکسید از آن خارج می شود.

برای تشخیص گاز می توان با کمک بزرگتر کبریت روشن کرد

و مشاهده می کنیم که

کبریت در حضور کربن دی اکسید خاموش می شود.

 

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

جمع آوری اطلاعات صفحه 38

درباره ی آتش فشان ها اطّلاعات جمع آوری و جدول زیر را تکمیل کنید.

فواید آتش فشان ها	ضرر های آتش فشان ها
1-تولید سنگ های ارزشمند و کاربردی  2-تخلیه انرژی زمنی 3-تشکیل دریاچه 4-توسعه ی گردشگری 5- ایجاد چشمه های آب گرم و پیدایش موجودات جدید 6-ایجاد زمین های کشاورزی حاصلخیز	1-انتشار گاز های سمّی  2- آسیب رساندن به مناطق مسکونی اطراف 3- ایجاد و پخش ذرات 4-ریزش باران های اسیدی 5- تغییرات آب و هوایی 6-ایجاد سونامی

[divider style=”solid” top=”20″ bottom=”20″]

فکرکنید صفحه 38

ساکنان مناطق آتش فشانی چه موارد ایمنی را باید رعایت کنند؟

برای تخلیه فوری خانه در شرایط اضطراری آماده باشند. پناه بردن به مکان های امن در هنگام فعال شدن آتشفشان ضروری است بنابراین باید پناهگاه برای خود درست کنند و یا با پناهگاه های محل سکونت خود آشنا باشند.در هنگام فوران از دره ها و مناطق شیب دار دوری کنند تا اتفاق ناگواری پیش نیاید. اگر احساس می کنند امکان انباشته شدن ذرات آتشفشانی بر روی محل سکونت و له شدن  زیر آن وجود دارند خیلی فوری آن محل را ترک کنند. همیشه آماده اتفاق باشند و کیف یا جعبه ضروری حاوی غذای کنسروی ، کمک های اولیه و … را در مکانی در دسترس قرار دهند.